Ғылымға негізделген ауыл шаруашылығы
Қазақстанда ауыл шаруашылығы саладағы ғылыми әдістерді қолдану маңызды болғанымен, көп жағдайда егін шаруа қожалықтары оны ескермей, жерді тиімсіз пайдалануда. Бұл жердің деградациясын ушықтырып отыр. БҰҰ мәліметіне сәйкес, мемлекеттегі ауыл шаруашылық жерлерінің 75 пайызы шөлейттену, тұздану және эрозия сияқты деградациялану түрлерінен зардап шегуде. Бұл туралы SunqarNews.com ақпарат агенттігі хабарлады.
Ауыл шаруашылығы министрлігі жанындағы Жерді зерттеу мемлекеттік институтының деректері бойынша, топырақ құнарлылығы 17 пайызға төмендеген, бұл өнімділікке әсер етуде. Сарапшылардың пікірінше, топырақ деградациясының басты себептері — жердің қоректермен толықтырылмай, экстенсивті өңдеу әдістері қолданылуы және климаттың өзгеруімен байланысты. Бұл қиындықтарды шешу үшін аймақтық топырақ құнарын арттыру бағдарламаларын әзірлеу және егіншілікте тұрақты тәжірибелерді енгізу қажет.
2021-2030 жылдарға арналған Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенін дамыту тұжырымдамасына сәйкес, минералды тыңайтқыштарды пайдалану ғылыми норманың тек 23 пайызын құраған, ал 2030 жылы бұл көрсеткішті 50 пайызға жеткізу мақсат қойылған. Министрлік мәліметінше, қазіргі таңда минералды тыңайтқыштарды енгізу 40 пайыз шамасында, бұл жоспардың орындалып отырғанын білдіреді.
Субсидиялардың қолжетімділігі
Тыңайтқыштар өнімділікті 30 пайызға дейін арттыра алады. Алайда субсидиялау жүйесіндегі тұрақсыздық, ережелердің жиі өзгеруі және субсидиялардың кешіктірілуі фермерлер үшін кедергі болып тұр. Ауыл шаруашылығы министрлігі тыңайтқыштарға субсидия берудің жаңа тетіктерін әзірлеп, қаржыны отандық өндірушілерге тікелей аударуды қолға алды. 2023 жылы минералды тыңайтқыштарға 83,4 миллиард теңге бөлінген.
Зауыттардың мүмкіндігі
Қазақстанда тыңайтқыштарға сұраныс жыл сайын артуда. 2023 жылы тұтыну көлемі 679 мың тоннаға жетті. Отандық зауыттар ішкі сұранысты қамтамасыз ету үшін жұмыстар атқаруда, жаңа өндіріс орындары ашылуда. Жамбыл облысындағы жаңа зауыт 2026 жылдан бастап жылына 1 миллион тонна өнім шығаратын болады.
Қорытынды
Сарапшылардың пікірінше, тұрақты ауыл шаруашылығының тиімділігін арттыру үшін білім мен қолдаудың қолжетімділігін кеңейту қажет. Аймақтардағы агроэкологиялық сауаттылық деңгейі төмен болғандықтан, заманауи тәжірибелерді кеңінен қолдануға назар аудару керек. Қазақстан үкіметі бұл саланы субсидиялау үшін 48,4 миллиард теңге бөлді, бұл бағыттағы қолдау шаралары әлі де жалғастырылуда.
